Het is niet het hout dat brandt in een vuur, maar wat dan wel?
Om goed te kunnen stoken, is het van belang dat je weet welk proces zich afspeelt in de kachel tijdens het stoken van hout. We delen graag onze kennis met je en bespreken in 7 stappen wat er eigenlijk gebeurt met een blok hout wat je in een brandende kachel legt. Of nog beter: welke stappen een houtmolecuul doorloopt naarmate de temperatuur in de kachel toeneemt.
Stap 1 van 7: verwarming van het hout
Stel: je legt een blok hout op het vuur in de kachel. Dan is het eerste wat gebeurt dat dit hout zal verwarmen. Dit komt door de straling van de vlammen, de hitte die de kachelwand uitstraalt en door de gloeiende kool die op de bodem van de kachel ligt.
Tip: het verwarmen gaat sneller als de houtkachel nog goed heet is. Vul daarom bij als de laatste vlammen uit de vorige lading hout komen.
Goed om te weten: de stappen gelden voor een individueel houtmolecuul. Een blok hout bevat miljoenen moleculen die niet allemaal even ver in het verbrandingsproces zijn. Bijvoorbeeld: de buitenkant brandt sneller op dan de binnenkant.
Stap 2 van 7: drogen (vanaf circa 100 graden)
Het vocht wordt afgevoerd, onder andere door verdamping. Het omzetten van water naar waterdamp kost relatief veel energie, denk aan de pan water die je thuis aan de kook brengt.
Tip: koop een houtvochtmeter en zorg dat je hout droog is (maximaal 15% vocht). Daarmee voorkom je allerlei problemen.
Stap 3 van 7: pyrolytische omzetting (vanaf circa 150 graden)
Hier wordt de watervrije brandstof pyrolytisch omgezet. Het is een zuurstofloze omzetting van koolwaterstoffen. Het hout wordt verhit, zonder dat er zuurstof bij kan komen en verandert in lange koolstofketens. Na deze ontleding blijven olie, gas en kool over.
Tip: uiteindelijk is een veel hogere temperatuur nodig om de koolstofketens te vergassen en volledig te verbranden. Blijf vooral doorstoken!
Stap 4 van 7: vergassing van de pyrolyse olie (vanaf circa 250 graden)
De overgebleven watervrije pyrolyse olie gaat nu vergassen. Dus van olie naar gas. Er komt zuurstof bij en brandbare gassen worden gevormd (koolmonoxide, koolwaterstoffen en vaste koolstof).
Tip: héél belangrijk: het moet nog veel heter worden voordat deze gassen kunnen verbranden. Wordt die hogere temperatuur niet bereikt, dan gaan de gassen onverbrand naar buiten. Dat noemen we onnodige overlast. Onnodig omdat dit eenvoudig voorkomen kan worden: door heter te stoken!
Let wel: de stappen gelden voor een individueel houtmolecuul. Een blok hout bevat miljoenen moleculen die niet allemaal even ver in het verbrandingsproces zijn. Bijvoorbeeld: de buitenkant brandt sneller op dan de binnenkant.
Stap 5 van 7: verbranding vaste koolstof (vanaf circa 500 graden)
Hier reageert de vaste koolstof met koolstofdioxide, zuurstof en waterdamp. De vaste koolstof verbrandt.
Tip: we kunnen niet vaak genoeg zeggen: heet stoken! En het wordt nog heter in die kachel..
Stap 6 van 7: verbranding van brandbare gassen (vanaf circa 700 graden)
Deze stap betreft de oxidatie (verbranding) van de brandbare gassen met zuurstof tot kooldioxide en water. Het gaat om de cocktail aan gassen uit de stappen 3, 4 en 5. Dit gebeurt in de praktijk van 700 tot circa 1400 graden.
Deze stap is cruciaal bij het verantwoord stoken. Als hij niet plaatsvindt? Dan verdwijnen de betreffende houtgassen onverbrand via de schoorsteen naar buiten.
Tip: kijk eens buiten als de kachel brandt. Zie je boven je kachelpijp enkel een beetje luchtverplaatsing? Dan ben je goed bezig. Een beetje witte rook mag ook bij de start en na het bijvullen. Dat is waterdamp.
Stap 7 van 7: warmteafgifte door het vuur.
De laatste stap: de vlammen geven hun warmte af. Hier heb je het allemaal voor gedaan. Genieten maar!
